نام نویسنده :

گروه دین و اندیشه

متن مقاله :

برگرفته از «توحيد مفضل»: گاه مردم گرفتار بلايى مى‏شوند که نيکوکار و بدکار را فرا مى‏گيرد، گاه نيز انسانهاى نيکوکار دچار مى‏شوند و بدکاران مى‏رهند. مى‏گويند: اين امر با تدبير و حکمت نمى‏سازد پس چه دليلى دارد؟ صدای شیعه: در پاسخ آنان بايد گفت: اگر چه اين بلاها گاه صالح و طالح را در بر مى‏گيرد امّا خداوند جلّ و علا سود هر دو را در آنها نهاده است؛ زيرا صالحان هنگامى که گرفتار مى‏شوند به ياد نيکيها و نعمات گذشته خداوند و پروردگار خويش مى‏افتند و پيشانى بر خاک مى‏نهند و او را سپاس مى‏گزارند و شکيبايى پيشه خود مى‏سازند. بدکاران و فاسدان نيز وقتى که گرفتار اين بلاها مى‏شوند، قدرى شکسته مى‏شوند و از معصيت و فساد مى‏پرهيزند. نيز نعمت و سلامتى هم به سود هر دو گروه است: صالحان از نيکويى و صالح بودن خود شادند و مسرور و با اين نعمتها بر رغبت و شوقشان به سوى عمل صالح افزوده مى‏شود و فاجران و فاسدان نيز به رأفت و مهر خداوندگارشان پى مى‏برند و در مى‏يابند که خداوند جلّ و علا بى‏آنکه آنان سزاوار مستحق باشند به آنان نعمت و سلامتى عطا فرموده است آنگاه اين رأفت و گذشت الهى باعث مى‏گردد که اين افراد هم نسبت به مردم رأفت ورزند و از آنان درگذرند. ممکن است کسى بگويد: اين که گفتيد هنگامى است که بلاها در مال مردم بيفتد امّا چه مى‏گوييد هنگامى که بلا در «جان» آنان بيفتد؛ مانند: آتش‏سوزى، غرق شدن، سيل و زلزله که باعث مى‏گردد که جانشان را از دست بدهند؟ در پاسخ گفته مى‏شود: خداوند جلّ و علا در اين هم خير و صلاح هر دو گروه را نهاده است؛ زيرا صالحان از اين سراى پيچيده در بلاها و سختيها راحت مى‏شوند [و به منزل نعمت و راحتى مى‏رسند] فاجران و فاسدان نيز اگر بر اثر اين بلاها بميرند از سويى باعث کاهش عذاب آخرت آنان است و از سوى ديگر باعث مى‏گردد که به فساد و فسق ادامه ندهند. کوتاه سخن اينکه آفرينشگر والامرتبه، با حکمت و قدرت خود همه اين امور را به سود و مصلحت همه مى‏گرداند. چنان که اگر توفان، درختى يا نخلى را از ريشه در آورد سازنده ماهر، آن را بر مى‏دارد و در جايهاى فراوان به کار مى‏گيرد. تدبيرگر و حکيم عالم نيز چنين است. اگر بلاهاى جانى و مالى فرود آيد همه را به سود و مصلحت همه مردم مى‏گرداند. اگر بگويد: اصلا چرا واقع مى‏شوند؟ در پاسخ گفته مى‏شود: براى آنکه فاجران و فاسدان از سلامتى و راحتى در گناه و فسق و فجور بيشتر و گناهان افزونتر گرفتار نيايند و نيکوکاران نيز از تلاش و مجاهده [که لازمه آن تحمّل دشواريها و ناگواريهاست‏] باز نمانند. غالبا اين دو حالت زمانى رخ مى‏نمايند که مردم در راحتى و وفور نعمت باشند و اين بلاها آنان را از سقوط باز مى‏دارد و به آنچه سود و مصلحت آنان در آن است آگاه مى‏سازد. اگر از اين بلاها در امان و راحت باشند، در طغيان و معصيت فرو مى‏روند، چنان که مردم در آغاز چنين بودند و چنان در معصيت و فساد غرق شدند که به بلا و طوفان گرفتار گشتند تا زمين از لوث آنان پاکيزه شود.